Nie istnieje jednolita teoria psychoterapii co oznacza, że nie ma jednego jej rodzaju. Można wyodrębnić kilka głównych orientacji teoretycznych, na kanwie których zostały stworzone różne formy psychoterapii. Ważne jest, aby wybierając jedną z nich, przeanalizować podstawowe założenia teoretyczne określające sposób leczenia, jego przebieg, czynniki leczące i skuteczność.
Podejście psychodynamiczne zostało opracowane na podstawie dorobku współczesnej psychiatrii oraz uznanych koncepcji psychoanalitycznych. Paradygmat psychoanalityczny zakłada, że rozumienie życia psychicznego wymaga refleksji nad nieświadomością. Życiem człowieka sterują nieuświadomione mechanizmy działania, wewnętrzne konflikty, pragnienia, potrzeby, sposoby interpretowania rzeczywistości społecznej oraz wzorce relacji interpersonalnych. Kluczem do nieświadomości są marzenia senne, objawy nerwicowe, przejęzyczenia oraz nabyte w dzieciństwie nieuświadomione sposoby tworzenia i przeżywania relacji z innymi ludźmi, a tym samym z terapeutą.
Psychoterapia psychodynamiczna toczy się w oparciu o relację terapeutyczną czyli więź, jaka rozwija się pomiędzy pacjentem a terapeutą w trakcie trwania leczenia.
Jak wygląda sesja terapeutyczna?
Sesja odbywa się „twarzą w twarz”. Uczestnicy mają ze sobą kontakt wzrokowy, co sprzyja budowaniu wzajemnej relacji. Pacjent zachęcany jest do swobodnego dzielenia się swoimi myślami, skojarzeniami, odczuciami. Terapeuta stawia hipotezy dotyczące życia psychicznego pacjenta, uwzględniając treści wnoszone przez niego podczas sesji, dane biograficzne i dynamikę relacji terapeutycznej.
Szczególnie istotna dla terapeuty psychodynamicznego jest analiza zjawiska przeniesienia czyli nieświadomego procesu, który polega na kierowaniu do terapeuty oraz innych osób z otoczenia uczuć, oczekiwań, postaw jakie pacjent doświadczał wobec znaczących osób w przeszłości.
Praca terapeutyczna polega na dostarczaniu pacjentowi nowego rozumienia jego rzeczywistości wewnętrznej i zewnętrznej oraz umożliwienie mu przeżycia doświadczenia interpersonalnego w relacji terapeutycznej, które stanowi bazę do wprowadzania korzystnych zmian w funkcjonowaniu psychicznym i społecznym.